در نشست گروه های گویش پژوهشی چه گذشت؟ - وبلاگ نامه

به گزارش وبلاگ نامه، سومین نشست هم اندیشی گروه های گویش پژوهشی با هدف آنالیز رهیافتی بر چگونگی مطالعه گویش ها و آگاهی از پیشرفت های حاصل در فعالیت های مربوط برگزار گردید.

به گزارش وبلاگ نامه به نقل از روابط عمومی پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، سومین نشست هم اندیشی گروه های گویش پژوهشی با همکاری پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و فرهنگستان زبان و ادب فارسی با هدف آنالیز رهیافتی بر چگونگی مطالعه گویش ها و آگاهی از پیشرفت های حاصل در فعالیت های هر سه نهاد برگزار گردید.

غلامعلی حداد عادل رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی در این نشست با ابراز خرسندی از برداشته شدن گام های مؤثر در حوزه گویش پژوهشی در یک سال گذشته اعلام کرد: پیش از این معتقد بودیم که فعالیت ها در این حوزه به صورت جزیره ای در حال اجرا است. در جایی که ما نمی توانیم تغییر ساختاری به وجود بیاوریم می توانیم با تشریک مساعی کارهای خوبی را انجام دهیم این شد که تصمیم گرفتیم با مشارکت سه مؤسسه اهداف را پیش ببریم.

او گفت: گویش ها در دنیا به ویژه ایران از گستردگی و تنوع بالایی برخوردارند و تنوع زبانی ایران، بخشی از اکوسیستم فرهنگی ما محسوب می گردد که باید برای حفظ آن کوشش کنیم.

حداد عادل با اشاره به قدمت بالای فعالیت های گویشی در مقایسه با زبان شناسی گفت: اگر بخواهیم کتابخانه ای از فعالیت های گویشی در ایران راه اندازی کنیم که با همت علاقه مندان به گویش و نه لزوماً گویش شناسان نوشته شده، تعداد کتاب های آن بیش از یک هزار جلد خواهد شد.

رییس فرهنگستان زبان و ادب فارسی با تأکید بر تقسیم کار و همکاری سه مؤسسه فرهنگستان زبان و ادب فارسی، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی و پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری گفت: اگر هر مؤسسه بر اساس فلسفه وجودی خودش عمل کند و دستاوردها در اختیار هر سه نهاد قرار گیرد از موازی کاری نیز جلوگیری می گردد.

حداد عادل گفت: در تکمیل اطلس زبانی کشور نیز می توانیم با همکاری سه نهاد به نتایج بهتری دست پیدا کنیم و با استفاده از ظرفیت استان ها و آموزش و پرورش کار را پیش ببریم.

سیروس نصراله زاده رییس پژوهشکده زبان شناسی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی در این نشست با اشاره به فعالیت هایی که در حوزه گویش پژوهی اجرا شده این فعالیت ها را یکپارچه ندانست و گفت: بخشی از گویش های ایرانی در ایران کنونی و بخشی در دنیا ایرانی است که وظیفه داریم به هر دو بپردازیم.

او با ابراز امیدواری از به انتها رسیدن پیکره گویشی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، به تشریح تاریخچه فعالیت های گویش پژوهشی در آن پژوهشکده پرداخت.

در ادامه محمد دبیرمقدم معاون پژوهشی فرهنگستان زبان و ادب فارسی با بیان بخشی از نتایج اجرا شده در جلسات پیش از این نشست گفت: طی جلسه مشترک با حضور نمایندگان سه نهاد بعضی از موارد برای دستور کار این نشست مشخص شد.

او برگزاری کارگاه های آموزشی در مورد گردآوری زبان ها و گویش های محلی ایران و تدوین شیوه نامه ای کامل و مورد تأیید هر سه نهاد برای گردآوری گویش ها، مشارکت در تدوین و تکمیل پیکره گویشی، تهیه بانک اطلاعاتی صوتی زبان ها و گویش ها و مشارکت نهادهای مرتبط در تهیه اطلس زبان ایرانی را از موارد مورد تأیید بیان کرد.

مژگان اسماعیلی رییس پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری با اشاره به تاریخچه فعالیت این مرکز در مورد گویش پژوهشی گفت: سابقه تدوین اطلس زبانی ایران که در پژوهشگاه میراث فرهنگی در دست تدوین است به دهه 50 و طرح فرهنگساز می رسد و پژوهشگاه علاوه بر آنچه از طرح فرهنگساز به میراث فرهنگی سپرده شده علی رغم کمبودها با کوشش و پیگیری بر این گنجینه اضافه نموده است.

او کمبود بودجه، نیروی انسانی، تغییر مدیریت ها، مهاجرت و ... را تنها بعضی از مسائل سر راه این طرح دانست و توضیح داد: باید بتوانیم با بیان اهمیت موضوع، سازمان برنامه و بودجه را برای تأمین بودجه مجزا به منظور اجرای این طرح کلان و ملی متقاعد کنیم.

اسماعیلی در مورد بحث تقسیم کار در حوزه گردآوری داده های مورد احتیاج برای تکمیل اطلس زبانی کشور گفت: از این کار استقبال می کنیم زیرا می تواند در پیشبرد کار مؤثر باشد.

فریار اخلاقی مدیر گروه زبان و گروه رایج پژوهشکده زبان شناسی، متون و کتیبه ها در ادامه این نشست گفت: آنچه از گردآوری اطلس فرهنگستان دوم و سازمان جغرافیایی ارتش به میراث فرهنگی رسیده حدود 11هزار نمونه گویشی در قالب 5500 کاست قابل دسترسی است.

او توضیح داد: از سال 1380 تدوین اطلس زبانی در میراث فرهنگی آغاز شد و در انجام این پروژه به منظور دستیابی به نمونه های زبانی یکدست از سراسر کشور و ایجاد امکان بهره برداری از نمونه هایی که دهه 50 گردآوری شده بود با همان شیوه نامه و پرسشنامه طرح فرهنگساز در سراسر کشور فعالیت را ادامه دادیم اما علاوه بر آن در هر روستا - به ویژه از سال 1394 به این سو- گردآوری نمونه های صوتی و در صورت امکان تصویری گفتار پیوسته از تک گویی گویشور یا مکالمه گویشوران را نیز در دستور کار قرار دادیم. در میراث فرهنگی از ابتدا برنامه ریزی برای تدوین اطلس پویا و رایانه ای صورت گرفت.

اخلاقی اضافه کرد: آنچه میراث فرهنگی به این گنجینه (11هزارتا) اضافه نموده 16هزار نمونه گویشی تازه از آبادی های کشور است.

او با بیان اینکه از این 27 هزار نمونه زبانی از آبادی های کشور، 17هزار نمونه در سامانه اطلس زبانی ایران بارگذاری شده و بیش از 10 هزار و 600 نمونه با الفبای آوانگاری بین المللی به صورت رایانه ای در سامانه آوانویسی شده و قابل ارائه است گفت: تا کنون تدوین اطلس زبانی استان های خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان و کرمان اجرا شده و استان های قم، تهران و لرستان در حال اجرا است.

مدیر گروه زبان و گروه رایج پژوهشکده زبان شناسی، کتیبه ها و متون با اشاره به بعضی مسائل پیش روی این طرح از کمبود بودجه و نیروی انسانی و مسائل نرم افزار سخن گفت و اعلام کرد: از سال 1396 در قالب تفاهم نامه با بعضی از استان ها در گردآوری نمونه های زبانی و آوانویسی داده ها برای تدوین اطلس های استانی همکاری نموده ایم.

در ادامه این نشست که با تقدیر از ایران کلباسی زبان شناس ایرانی و استاد بازنشسته پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی به پاس شش دهه فعالیت در حوزه زبان شناسی همراه بود، پژوهشگران حوزه گویش پژوهشی سه مؤسسه به بحث و گفتگو در مورد فعالیت های پیش رو و همکاری های آینده پرداختند.