تاریخ معاصر یا تاریخ مغفول! - وبلاگ نامه

به گزارش وبلاگ نامه، عباس عبدی روزنامه نگار و تحلیلگر در یادداشتی در روزنامه اعتماد نوشت: یک نفر توییت نموده بود که: پسره اومد ازم خرید کرد، کارتشو داد بکشم، دیدم فامیلش بازرگانه، پرسیدم مشهورترین آدم هم فامیلت توی دوره معاصر ایران به نظرت کیه؟ یه کم فکر کرد و گفت نمی دونم! گفتم مهدی بازرگان، گفت والا نمیشناسم، نشنیده ام اسمشو. ترم هشت مدیریت هم می خوند! چی یاد مردم می دین توی این دانشگاه لامصبا شاید برای او تعجب آور بود که چگونه ممکن است یک نفر دانشجوی سال آخر رشته مدیریت دانشگاه باشد ولی تا این حد نسبت به تاریخ جدید کشور خود نیز بی تفاوت باشد و حتی هنگامی که یک سیاستمدار مشهور هم نام او بوده، توجهی به آن ننموده و در خاطره اش باقی نمانده است.

این پدیده ناشی از واقعیت نظام آموزشی ایران است که درک درستی از مفهوم و رسالت آموزش ندارد و مبتنی بر حفظ کردن است، بدون آنکه دانش آموز یا دانشجو کوچک ترین احساس تعلقی به آن مضمون درس نشان دهند. در این نظام آموزشی، درس هایی، چون تاریخ، علوم اجتماعی و دینی و تا حدودی ادبیات هیچ تعلق خاطری نزد آموزش گیرنده فراهم نمی نماید و حتی بسیاری از آموزگاران و استادان این دروس می دانند چیزی را آموزش می دهند که لزوما به آن عقیده ای ندارند. بنابراین کلاس های این دروس تبدیل به محل شکنجه روحی و احساس حقارت می گردد.

آنان درس را عمیق نمی خوانند بلکه طوطی وار می خوانند، در نتیجه هیچ حس خوبی نسبت به فایده مندی آن پیدا نمی نمایند و احساس بطالت و اتلاف وقت می نمایند. حتی احساس توهین می نمایند که نظام آموزشی درصدد تزریق گزاره ها و افکاری دستکاری شده و غیر واقعی به ذهن آنان است.

عده ای هم که این درس ها را خوب می خوانند و به آن نقد دارند، برای امتحان چاره ای ندارند جز اینکه هر چه را که در کتاب آمده بنویسند، حتی اگر مخالف آن باشند. این نیز حس نفرت و کینه و بدبینی را در دانش آموز یا دانشجو ایجاد می نماید. نکته ای که می خواهم در این یادداشت به آن اشاره کنم وجود نوعی ساده انگاری و نابخردی مفرط در پس این سیاست است.

در حقیقت این آموزش نتیجه منفی دارد و بعید است که هیچ دانش آموز یا دانشجویی را با گزاره های کتاب های آموزشی رسمی همراه و همدل کند و اگر کسانی را هم با آن همراه کند، این همراهی عمق کافی ندارد و با اولین روبروه انتقادی، عقب نشینی می نمایند. از همه بدتر اینکه این نوع آموزش تلقینی و بی فایده جوانان این جامعه را بی ارتباط با تاریخ خود می نماید.

ملتی که تاریخ نداشته باشد یا داشته باشد ولی مردم و جوانانش آن را درونی نکرده باشند، ملت و جامعه بی ریشه ای خواهد بود که هیچ آینده ای نیز نمی تواند برای خود ترسیم کند. اگر با تاریخ خود آشنا نباشیم، اکنونِ ما نیز در حالت ناپایدار و برزخی خواهد بود. نظام آموزشی که هدف اصلی آن جدا کردن تاریخ و ادبیات و اندیشه به مطلوب و نامطلوب است و می کوشد که واقعیت ها را در قالب های پیش ساخته خود بریزد محکوم به شکست است. اختلالات روانی ناشی از این نوع آموزش بسیار عمیق است.

اینکه صبح در کلاس درس یک چیز را یاد بگیریم، بعد از ظهر در رسانه های آزاد با ده ها دلیل و منطق، خلاف آن را می خوانیم. این نوع دوگانگی ها در همه امور است. در اداره، در خیابان و در خانه با اصول و ضوابط رفتاری متفاوتی روبرو هستیم. تفاوت هایی که هیچ مبنای منطقی ندارد و فقط بر اثر خواست عده ای تحمیل می گردد.

در میان همه درس ها، بی علاقگی و حتی نفرت نسبت به تاریخ رسمی معاصر نزد جوانان بیشتر از سایر دروس است. ریشه یابی این امر را می توان در همین نگاه رسمی نسبت به تاریخ معاصر جست که به شدت فیلتر و خوانشی کاملا بسته از آن ارایه می گردد. گویی که همه بد بوده اند، به جز اندکی که گل سرسبد عالم بشریت هستند.

آنچه باعث تاسف است، افزایش این شکاف و دوگانگی است. نه فقط در سطح کتاب های آموزشی، بلکه در سطح ممیزی کتاب ها نیز این وضع مشهود است. اکنون که ناکارآمدی این شیوه آموزشی روشن شده است، بعضی از همان متولیان رسمی، گمان می نمایند که باید نظام آموزشی را انحصاری تر از قبل نمایند و دانش آموزان و دانشجویان را با متون و افراد گزینش شده تری آموزش دهند! اگر این راه نتیجه می داد تا به امروز داده بود. بعید است که جامعه ای را بتوان یافت که جوانان آن تا این حد نسبت به تاریخ معاصر خود بیگانه شده باشند.